Welk nut hebben de vleugels van een vogel nog als hij zijn leven lang in een kooitje zit?
In die zin is kata vergelijkbaar met Tweety. Ja, ik weet het, het klinkt raar. Maar ook ons kata is immers niet langer een onderwijsvorm waarmee de principes achter de technieken worden uitgedragen, maar het is zo langzamerhand verworden tot een demonstratie- en presentatievorm van judotechnieken. Sterker nog, de kennis omtrent hoe precies de achterliggende principes onderwezen worden in de diverse meer klassieke kata is praktisch verdwenen en nog slechts aanwezig bij enkelen. Je kunt dus stellen, dat wij kata hebben ontdaan van zijn "vleugels": het vogeltje zit nog slechts in zijn kooitje, tot Leringh ende Vermaeck van de judoka eromhéén.
Een voorbeeld is het Itsutsu No Kata. Deze kata is nog afkomstig van de Tenjin Shinyo Jujutsu Ryu en werd daar geleerd als "Okuden", oftwel het laatste dat men diende te leren. Dat houdt dus in, dat deze vorm aan het eind van het curriculum zit. Niet zonder reden. Je kunt jezelf de vraag stellen, wat men er mee opschiet om deze kata te laten "demonstreren" door twee jeugdige judoka van bijvoorbeeld 12 jaar. Wat wil men daar mee bereiken? Vermaeck? Een bewijs dat het vogeltje nog steeds netjes in zijn kooitje zit!
Voor een groot deel hebben wij deze ontwikkeling aan ons zelf te danken natuurlijk. Wij ontbeerden in grote mate de exploratie drift naar de achtergronden in het judo. Dat is altijd maar aan een enkeling besteedt geweest. Vrijwel niemand had er interesse voor. Er werd slechts gekeken naar de resultaten in het judo. Lees: de medailles. Prestaties die meetbaar en populair zijn. Daar is het altijd om gegaan in ons judo.
Misschien een intrinsiek Westers trekje, dat prestatiegerichte, waar de Oosterling gewend is om dieper in het spirituele, het filosofische te duiken om daaruit sterker weer terug te keren is de westerling gewend geraakt aan "de korte klap". Hij betaalt de Prijs, en verwacht Het Product conform Specificaties geleverd te krijgen.
Misschien even tijd voor een verhelderend uitstapje naar de roots van ons Hollanders. In vroeger tijden werden zeeschepen nog niet gebouwd aan de hand van bouwtekeningen zoals nu. Dat gebeurde via een systeem van afgeleide maten dat van vader op zoon werd doorgegeven. De reconstructie van een schip zoals de Batavia is daarom een pijnlijk langzaam en complex proces. De reconstructie van de Batavia heeft maar liefst 10 jaar geduurd. De clou schuilt hem hierin, dat wij tegenwoordig dan wel dénken alles beter te weten en te kunnen, maar de reconstructie van de Batavia laat zien dat wij weliswaar op veel terreinen veel bijgeleerd hebben, maar op sommige terreinen ook veel verloren hebben. Hadden wij nu 10 jaar nodig om 1 zo'n schip na te bouwen, in de 17e eeuw ging zo'n schip zo ongeveer 20 jaar mee, en werden per jaar honderden schepen te water gelaten. De allergrootste schepen bouwde men vroeger in een tijd tussen 6 en 9 maanden. Dat klinkt toch iets anders dan 10 jaar. En dat terwijl wij nu beschikken over modern materieel en gereedschap. Kennelijk is dat op zich niet voldoende en is méér nodig. En vandaar weer terug naar het judo.
De markt vraagt, en de markt krijgt zou je kunnen zeggen. Want ook de Sensei in ons land hebben zich in toenemende mate bezig gehouden met het aanscherpen van hun opleiding van wedstrijdjudoka, en hebben het verkrijgen van kennis omtrent het judo en haar principes ver van zich af geworpen. Anders valt het niet te verklaren dat er nooit meer kennis gezocht en verspreid is over het judo in zijn algemeen, maar in het bijzonder over de principes achter de klassieke kata. Begrip gaat immers vooraf aan Studie. Als je niet weet waar je naar zit te kijken, kun je er weinig van leren en trek je vermoedelijk snel verkeerde conclusies.
Als je er vanuit gaat, dat Kata in hun uitvoering het individuele begrip moeten laten zien van de onderliggende principes uit die kata, dan kan het niet anders of individuele verschillen in eigenschappen, mentaliteit, achtergronden (noem maar op) zouden in de uitvoering van die kata zichtbaar moeten worden.
Dat staat echter vrijwel haaks op de tegenwoordige gedachte, dat de uitvoering volledig synchroon moet zijn aan hetgeen de standaard voorschrijft. En we hebben het dan niet over een organisatorische vorm standaardisatie (men moet dezelfde technieken in dezelfde volgorde laten zien). Dat zou wel héél basaal zijn. Nee, we hebben het hier over het om zeep helpen van de individuele aanpassing in het kata op grond van verschillen in eigenschappen, mentaliteit en achtergronden. "Dat is fout" of "Je moet het zó doen" zijn veelgehoorde uitspraken die die tendens aantonen. En die tevens aantonen dat geen hond meer begrijpt waarom die kata uiteindelijk ontworpen zijn, wat zij aan trachten te tonen, wat zij ons proberen te léren.
Kata als wedstrijdsport lijkt leuk voor de revival van de interesse in kata, maar zodra de één een 7 en de ander een 8 krijgt gebaseerd op in welke mate het gedemonstreerde het oog van de jury streelt, is het niet meer dan een vogeltjesshow. Wie heeft het mooiste vogeltje in zijn kooitje?
En daarmee, geachte lezer, is kata tegenwoordig volgens mij een Tweety Bird in een Kooitje.
Een voorbeeld is het Itsutsu No Kata. Deze kata is nog afkomstig van de Tenjin Shinyo Jujutsu Ryu en werd daar geleerd als "Okuden", oftwel het laatste dat men diende te leren. Dat houdt dus in, dat deze vorm aan het eind van het curriculum zit. Niet zonder reden. Je kunt jezelf de vraag stellen, wat men er mee opschiet om deze kata te laten "demonstreren" door twee jeugdige judoka van bijvoorbeeld 12 jaar. Wat wil men daar mee bereiken? Vermaeck? Een bewijs dat het vogeltje nog steeds netjes in zijn kooitje zit!
Voor een groot deel hebben wij deze ontwikkeling aan ons zelf te danken natuurlijk. Wij ontbeerden in grote mate de exploratie drift naar de achtergronden in het judo. Dat is altijd maar aan een enkeling besteedt geweest. Vrijwel niemand had er interesse voor. Er werd slechts gekeken naar de resultaten in het judo. Lees: de medailles. Prestaties die meetbaar en populair zijn. Daar is het altijd om gegaan in ons judo.
Misschien een intrinsiek Westers trekje, dat prestatiegerichte, waar de Oosterling gewend is om dieper in het spirituele, het filosofische te duiken om daaruit sterker weer terug te keren is de westerling gewend geraakt aan "de korte klap". Hij betaalt de Prijs, en verwacht Het Product conform Specificaties geleverd te krijgen.
 |
| De Batavia - Reconstructie |
Misschien even tijd voor een verhelderend uitstapje naar de roots van ons Hollanders. In vroeger tijden werden zeeschepen nog niet gebouwd aan de hand van bouwtekeningen zoals nu. Dat gebeurde via een systeem van afgeleide maten dat van vader op zoon werd doorgegeven. De reconstructie van een schip zoals de Batavia is daarom een pijnlijk langzaam en complex proces. De reconstructie van de Batavia heeft maar liefst 10 jaar geduurd. De clou schuilt hem hierin, dat wij tegenwoordig dan wel dénken alles beter te weten en te kunnen, maar de reconstructie van de Batavia laat zien dat wij weliswaar op veel terreinen veel bijgeleerd hebben, maar op sommige terreinen ook veel verloren hebben. Hadden wij nu 10 jaar nodig om 1 zo'n schip na te bouwen, in de 17e eeuw ging zo'n schip zo ongeveer 20 jaar mee, en werden per jaar honderden schepen te water gelaten. De allergrootste schepen bouwde men vroeger in een tijd tussen 6 en 9 maanden. Dat klinkt toch iets anders dan 10 jaar. En dat terwijl wij nu beschikken over modern materieel en gereedschap. Kennelijk is dat op zich niet voldoende en is méér nodig. En vandaar weer terug naar het judo.
De markt vraagt, en de markt krijgt zou je kunnen zeggen. Want ook de Sensei in ons land hebben zich in toenemende mate bezig gehouden met het aanscherpen van hun opleiding van wedstrijdjudoka, en hebben het verkrijgen van kennis omtrent het judo en haar principes ver van zich af geworpen. Anders valt het niet te verklaren dat er nooit meer kennis gezocht en verspreid is over het judo in zijn algemeen, maar in het bijzonder over de principes achter de klassieke kata. Begrip gaat immers vooraf aan Studie. Als je niet weet waar je naar zit te kijken, kun je er weinig van leren en trek je vermoedelijk snel verkeerde conclusies.
Als je er vanuit gaat, dat Kata in hun uitvoering het individuele begrip moeten laten zien van de onderliggende principes uit die kata, dan kan het niet anders of individuele verschillen in eigenschappen, mentaliteit, achtergronden (noem maar op) zouden in de uitvoering van die kata zichtbaar moeten worden.
Dat staat echter vrijwel haaks op de tegenwoordige gedachte, dat de uitvoering volledig synchroon moet zijn aan hetgeen de standaard voorschrijft. En we hebben het dan niet over een organisatorische vorm standaardisatie (men moet dezelfde technieken in dezelfde volgorde laten zien). Dat zou wel héél basaal zijn. Nee, we hebben het hier over het om zeep helpen van de individuele aanpassing in het kata op grond van verschillen in eigenschappen, mentaliteit en achtergronden. "Dat is fout" of "Je moet het zó doen" zijn veelgehoorde uitspraken die die tendens aantonen. En die tevens aantonen dat geen hond meer begrijpt waarom die kata uiteindelijk ontworpen zijn, wat zij aan trachten te tonen, wat zij ons proberen te léren.
Kata als wedstrijdsport lijkt leuk voor de revival van de interesse in kata, maar zodra de één een 7 en de ander een 8 krijgt gebaseerd op in welke mate het gedemonstreerde het oog van de jury streelt, is het niet meer dan een vogeltjesshow. Wie heeft het mooiste vogeltje in zijn kooitje?
En daarmee, geachte lezer, is kata tegenwoordig volgens mij een Tweety Bird in een Kooitje.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten