De visie van Jigoro Kano op de Olympische Spelen

Kano Jigoro Shihan

 
Jigoro Kano Shihan dacht op verschillende tijden blijkbaar ietwat verschillend over de rol van judo op de Olympische Spelen. Het is natuurlijk onduidelijk welke invloeden tot welke verschuivingen in zijn gedachten hebben geleid, maar het feit dat hij ruim 27 jaar lang lid van het IOC was op het moment dat hij onderstaande passage schreef zal ongetwijfeld van invloed zijn geweest. Uit een brief aan Gunji Koizumi in 1936 zou onderstaande passage ontleend zijn:

"I have been asked by people of various sections as to the wisdom and the possibility of Judo being introduced at the Olympic Games. My view on the matter, at present, is rather passive. If it be the desire of other member countries, I have no objection. But I do not feel inclined to take any initiative. For one thing, Judo in reality is not a mere sport or game. I regard it as a principle of life, art and science. In fact, it is a means for personal cultural attainment. Only one of the forms of Judo training, the so-called randori can be classed as a form of sport... [In addition, the] Olympic Games are so strongly flavoured with nationalism that it is possible to be influenced by it and to develop Contest Judo as a retrograde form as Jujitsu was before the Kodokan was founded. Judo should be as free as art and science from external influences – political, national, racial, financial or any other organised interest. And all things connected with it should be directed to its ultimate object, the benefit of humanity."

"I have no objection" is tóch wat ánders als een aanjagende rol spelen en het uiterste wat in je vermogen ligt inzetten om judo in de Olympische Spelen te krijgen. Hij schrijft zelf dan ook, dat zijn visie daarop "rather passive" is. Afwachtend dus. Hij heeft er geen bezwaar tegen als het de wens van 'andere lidstaten' is, maar hij voelt zich niet geroepen in dat proces zélf enig initiatief te nemen. Judo werd uiteindelijk pas opgenomen als Olympische Sport in 1964 toen de Olympische Spelen in Tokyo, Japan, gehouden werden. Kano Jigoro Shihan overleed in 1938, 26 jaar éérder. Het is dus veilig om aan te nemen dat Kano Jigoro Shihan niet zélf direct de hand had in het opnemen van judo op de Olympische Spelen. Hij zag immers de nadelen en was er niet zo vóór zoals blijkt uit de passage uit de brief aan Gunji Koizumi hierboven.

Dezelfde passage overigens vinden we terug in een boek uitgegeven door Kodokan 1964, nu vertaald in het Engels door een onderzoeker, en daar zitten toch wel wat variaties in ten opzichte door hetgeen in een schrijven aan Koizumi wordt toegeschreven. De intentie echter is exact dezelfde. Het "hart" van de boodschap is gelijk:

"In recent years we have come to see a remarkable spread of jūdō not only throughout Japan but also in the main countries of Europe that progresses each day. ... The idea has been let slip of what if [jūdō] were included among the competitions at the World Olympics. But with regards to that, for me, if a movement to include jūdō were to go forward I would not especially oppose it. But for myself I do not wish to of my own accord seek to include jūdō in the Olympics. Because in the end jūdō should be seen as something much deeper and broader than a competition perhaps it is not in the too distant future that an organization based upon jūdō will be recognized by the world in the same way that the Olympics are today recognized the world over in the realm of competition. It is only a matter of time but it will come true. So for me I have my heart set on seeing a world organization based upon jūdō more than having jūdō included in the Olympic Games."

Kano Jigoro Shihan was kennelijk in staat een goede scheiding te maken tussen judo enerzijds en zijn inspanningen rond sport en samenleving, nationaal en internationaal, anderzijds. Reeds in 1912 was Kano actief betrokken bij de oprichting van de Dai Nippon Tai-iku Kyokai, een organisatie ten behoeve van de amateursport in Japan. Zijn doel daarmee was steeds hetzelfde: mensen bijéén brengen in een gezamenlijk doel in een kameraadschappelijke sfeer. Dat hoefde natuurlijk niet persé een judo omgeving te zijn. We moeten niet vergeten dat Kano in eerste instantie een "educator" was. Niet een "vechter" pur sang. Hij gebruikte de oude jujutsu technieken min of meer als "vehicle" om het educatief systeem 'judo' tot stand te brengen. In 1924 stelde hij nog in een door hem gegeven speech: "Niets onder de zon is groter dan educatie".  In dat licht moeten waarschijnlijk ook zijn inspanningen voor het IOC gezien worden, en niet zozeer in een poging het judo daar op de agenda te krijgen.

Tóch verscheen het judo op de agenda van de Olympics in Tokyo in 1964, en als we verder gaan speuren naar het hoe-en-waarom daarvan, lezen we in het officiële rapport van het Japanse Organisatie Committée "The Games of the XVIII Olympiad Tokyo 1964" de volgende interessante passage op pagina 43:

At the 57th General Session held in Rome, however, the Japanese delegation strongly supported the proposal of the International Judo Federation that Judo be added to the sports events of the XVIII Olympiad. As a result of a vote taken on this proposal, Judo was adopted with the overwhelming majority of 39-2 and thus the number of sports events to be held at the Tokyo Olympic Games was increased to twenty-two.

Daaruit blijkt, dat het judo verscheen op de Olympische Spelen op voordracht van het IJF, welke voordracht sterk gesteund werd door Japan als organiserende natie. Letterlijk is er daarbij geen enkele verwijzing naar Kano Jigoro Shihan te vinden. Vreemd is overigens wél, dat het officiële rapport van het Japans organiserend committée zegt dat de beslissing werd genomen op de 57e vergadering in Rome, maar dat dit bij nader onderzoek de 58e vergadering van het IOC (gehouden op 22 en 23 augustus 1960) blijkt te zijn: de 57e IOC meeting werd gehouden in San Francisco, USA.

Judo werd daar overigens niet gewoon toegevoegd aan de lijst van Olympische Spelen. De IOC accepteerde het judo in 1964 als "optional sport" en wel "at the discretion of the host nation". Ná Tokyo verdween het judo dan ook weer even van de Olympische Agenda.

Opmerkelijk is trouwens dat (amateurisme was toen nog strikt noodzakelijk om mee te doen aan de Olympische Spelen) voor het judo in 1964 er nog even wat roering ontstond toen enkele Japanse judo-bobo's probeerden Geesink uit de deelnemerslijst gebanned te krijgen op grond van "professionalisme". Het IOC besloot toen dat de diverse NOC's verantwoordelijk waren voor het bepalen van de amateurstatus van deelnemers. Het Nederlands Olympisch Committée oordeelde toen dat Geesink voldeed aan de vereisten van de amateurstatus. Het opmerkelijke daarbij is, dat Geesink in 1960 nog uitgezonden probeerde te worden naar de Olympische Spelen in worstelen, maar toen het Nederlands Olympisch Committée hem nog uit de ploeg zette omdat hij les gaf...... in judo in Frankrijk..... Als je het over politiek hebt.....

De stelling is dus, dat de visie van Kano Jigoro Shihan met betrekking tot judo op de Olympische Spelen in de loop der tijd wat verschoof. Daarbij moet steeds begrepen worden, dat informatie meestal afkomstig is uit tweede, derde of vierde bron, vertalingsissues bestaan, of zelfs informatie al dan niet opzettelijk of bewust verspreid wordt met voornamelijk de bedoeling het eigenbelang te dienen. Kano Jigoro Shihan zélf kunnen we niet meer vragen. Een gezond boerenverstand bij die studie is dus altijd noodzakelijk.

In SAKKO nov 1929 vinden we met betrekking tot de visie van Kano op de integratie van judo in internationale competitievormen de volgende uitspraak:

"There is no problem in making part of Judo as competition sport. But since Judo has its distinctive objective, participation in competition sports is subject to decision case by case. If Judo is better understood among people by making it part of competition sports, that is not bad at all."

Dat geeft wederom aan hetgeen ook uit de eerder weergegeven passages kan worden gedestilleerd: Kano Jigoro Shihan had met judo een specifiek doel, en dat doel had prioriteit. Competetie in internationaal verband hadden voor hem slechts aantrekkingskracht omdat het judo kon verspreiden en het kon dienen als vehicle om judo beter begrepen te krijgen over de wereld. Het was voor hem geen doel op zich.

Tot slot vinden we nog een aan Kano toegeschreven citaat van Andreas Niehaus uit "Leben und Werk Kanô Jigôros" meer aan het eind van zijn leven toen hij het als volgt lijkt te hebben gezien:

"Deshalb möchte ich auf jeden Fall, dass sich die kampfkünste un der athletischen Disziplinen Hand in Hand entwickeln. Auch als beide verschieden sind, so ist ihr Ziel doch identisch: Die Stärkung der körperlichen Konstitution und das Stählen des Geistes. Deshalb halte ich es für gut judo und kendo in die im Western entstandenen Olympischen Wettkämpfe aufzunehmen, und die Gesinnung des bushido einfliessen zu lassen. "

Daaruit zou je kunnen concluderen dat de positie van Kano Jigoro Shihan wederom iets verschoven was. Van "passief akkoord met" naar "het een goed idee vinden dat". Maar deze verschuivingen in visie zijn eigenlijk té marginaal om (gezien de grote marge in vertalingen en optekeningen) daar al te veel betekenis aan toe te kennen. Kennelijk echter zag Kano wel iets in de invloed van bushido op de Olympische gedachte. Hij zag dat als positieve, waardevolle aanvulling voor de Olympische Spelen. Waarschijnlijk had hij hier weer zijn "Generieke Educatieve Pet" op en redeneerde daar niet specifiek vanuit zijn visie op het belang voor judo, maar meer vanuit zijn visie op het belang voor de Olympische Spelen in die tijd. Waarbij bedacht moet worden dat ook de Olympische Spelen geëvolueerd zijn, en in tegenwoordige tijd juist dát nationalisme tentoonspreiden dat door Kano niet gewaardeerd werd in verband met zijn doelstellingen met judo. Je moet dus al dat soort quotes en visies ook zien in de tijd waarin ze gemaakt werden, hetgeen niet alléén twijfel legt bij de onderscheiden bronnen en belangen van personen, maar ook bij de relevantie ervan in het licht van de tijd.